De teleurstelling van Kings Cross
Onlangs waren mij vrouw en ik op rondreis door Australië voor onze huwelijksreis. Onze laatste bestemming betrof Sydney, waar we een bezoekje hebben gebracht aan Kings Cross. In de wereld van Designing out Crime wordt het uitgaansgebied regelmatig aangehaald als goed voorbeeld van een ontwerpgerichte aanpak van uitgaansgeweld. Er is onder leiding van het Australische Designing Out Crime Research Centre een proces van reframing doorlopen, waarbij het uitgaansgebied wordt benaderd als een festivalterrein. Interventies zoals bewegwijzering, stewards, lichtprojecties, plaskruizen en een nachtbus zijn voorgesteld om de uitgaansbeleving te verbeteren en zodoende het uitgaansgeweld te verminderen. Ik was als adviseur op het gebied van zowel CPTED als crowd management dan ook zeer benieuwd naar het functioneren van deze interventies. Helaas bleek dit een teleurstelling. Sterker nog, een compleet tegengestelde beleidslijn is ingevoerd die zelfs tot protestacties en het instellen van een onderzoekscommissie heeft geleid.
Kings Cross Het district Kings Cross is hart van het uitgaangebied van Sydney. Het bevindt zich nabij het centrum van de stad. Kings Cross telt vele bars en club, heeft een historie als ‘red-light district’. Door haar enigszins ruige reputatie en de vele bezoekers, is veiligheid een doorlopend aandachtspunt. Uitgaansgeweld is er een probleem. Het Designing Out Crime Research Centre is in 2009 en 2013 in een winterschool met studenten met de thematiek aan de slag gegaan. Een alternatief frame is ontwikkeld, waarbij het uitgaanscentrum als festivalgebied is benaderd. De meeste mensen komen namelijk om lol te hebben, niet om rotzooi te trappen. De krappe inrichting, alcohol en een chaotische uitstroom na afloop van de uitgaansavond scheppen omstandigheden die uitgaansgeweld in de hand werken. Omstandigheden die bij evenementen ook veel voorkomen en waarvoor crowd management maatregelen voor worden ingezet. Men adviseert dan ook twee strategieën om de situatie te verbeteren: meer afleiding (distraction) en een sneller uitstroom (extraction).
Interventies Een probleem dat men constateerde is dat na het aflopen van de uitgaansavond, mensen over- gestimuleerd en dronken op een lege straat terecht komen, waar geen mogelijkheden zijn om even tot rust te komen. Het plaatsen van eetkramen, zitmogelijkheden, plaskruizen en foto-borden zijn voorgesteld als interventies. Op de hoofdstraat wordt zodoende een ‘nachtmarkt’ georganiseerd. De drie belangrijkste straten zouden worden verlicht met ieder een andere kleur om een specifieke identiteit te creëren. Ook was het voorstel om stewards in te zetten ter geleiding van het publiek. Daarnaast is het van belang om bezoekers na afloop van het uitgaan zo snel mogelijk weer thuis te krijgen. Omdat dit slecht is geregeld, ontstaan frustratie en worden kansen op confrontaties groter. Het versnellen van de uitstroom zou kunnen verbeteren door het invoeren van een nachtbus, die mensen gratis, frequent en snel naar het centraal station brengt. Dit ondersteund met een app waarop de opstapplaatsen en dienstregeling te zien zijn.
Ter plekke Ter plekke bleek dat bovenstaande interventies nauwelijks zijn geïmplementeerd. Wat onmiddellijk opviel was de grote aanwezigheid van politie en beveiligers en het grote aantal camera’s. Van een nachtmarkt was geen sprake. Geen eetkramen, zitmogelijkheden of plaskruizen. Eén straat was ingericht met terrasjes en restaurantjes, van thematische straten was echter geen sprake. Slechts in de straat met de restaurantjes was sfeerverlichting aangebracht. Aan het begin van Kings Cross was een lichtkrant geplaats met een welkomstboodschap, deze was echter alleen te lezen wanneer het gebied werd verlaten. Wel was de gratis nachtbus ingevoerd, die van 01:00 tot 05:00 mensen naar het centraal station bracht. De bebording was echter minimalistisch. Zie onderstaande foto’s voor een sfeerimpressie.
Lockout laws Niet alleen waren de interventies teleurstellend, en bleek ook sprake te zijn van nieuwe regelgeving waar veel onvrede over bestond. In 2014 is een zogenaamde ‘lockout law’ ingevoerd, die reguleert dat na 01:30 geen nieuwe klanten meer de horeca in mogen en dat na 03:00 geen drank meer mag worden geschonken. Het doel van de maatregel is om alcohol-gerelateerd uitgaansgeweld tegen te gaan. De maatregel is in Australië zo bekend dat het thema inmiddels een eigen Wikipedia pagina heeft: en.wikipedia.org/wiki/Sydney_lockout_laws.
Uit statistieken blijkt dat de lockout effectief is, in 2015 was er sprake van een daling van 45% in geweldsdelicten. Deze daling komt echter met een prijs. Een groot aantal horecazaken is failliet gegaan en de dalende inkomsten worden toegeschreven aan de lockout law. Uit bezoekerstellingen blijkt dat het aantal voetgangers in Kings Cross in de avonduren aanzienlijk is gedaald. De horecaondernemers schatten met meer dan 80%, de Foundation for Alcohol Research schat met 20%. Hoe dan ook is duidelijk dat er een sprake is van een aanzienlijk dalende bezoekersaantallen. Enerzijds is dit positief, omdat de drukte voorheen een probleem vormde. Anderzijds gaat het ten koste van de levendigheid van het gebied. De maatregel veroorzaakt zoveel weerstand onder ondernemers en uitgaanspubliek dat dit in september 2015 en oktober 2016 heeft geleid tot protestacties. In september 2016 heeft een onderzoekscommissie een rapport uitgebracht over de maatregel, waarin de effectiviteit op het gebied van veiligheid wordt bevestigd maar ook wordt aanbevolen om de lockout-tijden te verruimen met een half uur.
Tot slot Uiteindelijk is van de plannen voor het herinrichten van Kings Cross als festivalterrein dus weinig terecht gekomen. Er is gekozen voor meer regulering en strengere handhaving. Dit heeft effect op de criminaliteitscijfers, maar gaat ten kosten van de levendigheid van het gebied. De aanpak heeft veel stof doen opwaaien, tot protestacties en onderzoekscommissies aan toe. Het is naar mijn mening dan ook erg jammer dat niet meer moeite is gedaan om de plannen voor een ontwerpgerichte aanpak uit te voeren. Het had een mooie testcase kunnen zijn.
