De straat als speeltuin, CPTED in Alicante
Onlangs was ik met mijn verloofde in Alicante, Spanje, voor een portie zon, zee en strand. Al struinend door de stad liepen we door een straat met grote paddenstoelen, glijbanen en veel kleur. Een levendige straat ingericht als speeltuin met spelende kinderen, opa’s en oma’s en hier en daar een terras. Maar sommige gebouwen oogden nog enigszins verloederd. Als CPTED deskundige werd mijn interesse gewekt. Na enig speurwerk blijkt dat deze straat voorheen één van de meest onveilige straten van de stad was. Na het opnieuw inrichten van de straat is het tot één van de leukste en aantrekkelijkste straten van Alicante geworden, zelfs tot een toeristische attractie. Een mooi succesverhaal en voorbeeld van CPTED waarvan ik de inzichten graag wil delen.
Calle San Francisco De betreffende straat heet Calle San Francisco, en vormt een hoofdverbinding tussen het oude stadscentrum en het winkelcentrum. Rond de eeuwwisseling was dit één van de meest onveilige straten van Alicante. Het was een verloederde straat met veel drugshandel, prostitutie en illegale immigranten. De ondernemers hadden hun winkels verlaten door de overlast, waardoor er sprake was van veel leegstand. Door de onveilige situatie werd de straat gemeden door de inwoners van de stad.
Eind 2013 besloot de burgemeester van Alicante het probleem aan te pakken. Dit moest echter op een alternatieve wijze omdat handhaving niet leidde tot de gewenste effecten. De gemeente besloot een kunstenaar in te huren om een nieuw ontwerp voor de straat te maken. Het concept van de straat werd opnieuw geframed, de straat zou worden ingericht als speeltuin. De bestrating werd geel en groen geschilderd, er werden glijbanen en andere kinderspeeltoestellen geplaatst. Ook werden hinkelbanen op de straat geverfd in opvallende kleuren. Het meest opvallende zijn echter de metershoge plastic paddestoelen met gezichten en een schattige insecten. Deze fantasiebomen zijn gebaseerd op de figuren die bij het ‘hogueras’ festival in Alicante worden rondgereden op praalwagens. De uitvoering van het ontwerp kostte € 60.000,-. Onderstaande foto’s geven een impressie van de straat.
Effecten De nieuwe inrichting creëert een enigszins surreële omgeving. Voor kinderen geweldig, er wordt veel gebruik gemaakt van de speelmogelijkheden. De speelse inrichting trekt gewenste bezoekers: gezinnen, kinderen, opa’s en oma’s. Ook trekt de markante inrichting veel toeristen die zich verbazen over de bijzondere straat en er foto’s van maken. Voor drugsdealer en prostituees is de straat hierdoor niet meer interessant, er is nu continue verkeer. Door de toename van het aantal gewenste bezoekers en een afname van het aantal ongewenste bezoekers zijn de inwoners de straat weer gaan gebruiken als hoofdroute tussen het oude en het nieuwe deel van het centrum. De toename van bezoekers maakt het voor ondernemers interessant hier winkels en eetgelegenheden te openen, waardoor er weer terrassen zijn geplaatst en het voetgangersverkeer verder toeneemt. Er bevinden zich tegenwoordig leuke winkels en hippe eettentjes met terrassen in de straat. Door een kritische massa van gewenste bezoekers te bereiken is het gebruik van de straat in een positieve, zichzelf versterkende spiraal geraakt. Hierdoor werd de straat steeds aantrekkelijker voor een breder publiek en steeds onaantrekkelijker voor drugsdealers en prostituee’s.
Conclusie Tegenwoordig staat Calle San Francisco ookwel bekend als Calle de las Setas, de straat van de paddestoelen. Door het herontwerpen van de straat als speeltuin is deze omgevormd tot een levendige en aantrekkelijke hoofdroute. Van prostitutie, drugshandel of andere vormen van criminaliteit of onveiligheid is geen sprake meer. Wel vormt de leegstand nog een probleem, nog niet alle panden hebben een nieuwe bestemming gevonden. De straat is echter een markant uithangbord geworden voor de stad en trekt veel toeristen. Het is een mooi voorbeeld van een CPTED strategie waarbij een onveilige omgeving opnieuw is ontworpen en gewenste activiteiten zijn gestimuleerd om ongewenste activiteiten te verdringen. Dit kan een negatieve spiraal doorbreken en zelfs leiden tot een positieve spiraal, waarbij de levendigheid en veiligheidsbeleving van een straat exponentieel toenemen.
